Kar hmasa Inrinni khan Sairum rama Berva tlang chhipa awm, Kawlawia lung chu Literature, Preservation, of Hustorical Data and Cultural Heritage Association, Sihphir (LIDCAS) te chuan hungin chhinchhiahna an siam nghal.
Kawlawia hi Sehlawh khaw bul, Phuihnam khaw mi a ni a, kum 1877 AD – 1880 AD vela chhak leh thlang indo hunlai khan Kawlawia chuan mumang mak tak a neih avangin an khaw bul lawk Sairum khua a a pu hnenah a thla zuk hualtir a tum a. A pute khua a thlen chuan a chanchin te hrilhin a thla a pawh chu an hualsak ta a; chutichuan, Kawlawia chu an khaw lamah a haw leh ta a. A haw kawngah chuan a Berhvakawn a thlen laiin ralin an lo bei a, a lu leh a khup lehlam an tan sak hnu in an tlansan ta nia sawi a ni.
Chumi hnu chuan a pute chuan ‘Berhva Lung’ hmingthang tak hi Kawlawia thihna bulah chuan an phun ta a ni.
Pipu te chuan ‘hetia Kawlawia ruang an sawngbawl vel lai hian thim a lo zing a, Kawlawia ruang chu vanah a kai a, arsi pakhat - Zangkhua (Great Bear) ah khian a chang ta ani, an ti.
Hetianga Sihphir mai nilo, ram pum ang pawha thil hlu hi humhalh tul tak a ni a, a lung hi tung loin leia tlu a ni a, an nupa lung nia ngaih theih turin mipa leh hmeichhe lem a inker nghe nghe.
Kalkawng dunga awm a nih avangin chawlhna atan a rem em em a, chuvangin, a lung han khawih danglam emaw mei chhem mai nan te pawh an hmang fo niin a lang. Hei hi tuntuma hung a chhinchhiahna an siam nachhan ber pawh niin an hruaitu te chuan an sawi. Hemi tum hian a lung hi thirzai hmanga hung chhuah vek a ni a, a banah hian Kawlawia lung a nih thu ziaka tarlan a ni bawk.
Hemi hunah hian an pawl hruaitu thenkhatte bakah pawl member leh khawtlang mipui engemawzat an kal a ni. He hmuna an kal pah hian Sairang lamin an ramchhung chin nia an hriat avanga chhinchhiahna an rawn tar pawh an ti chhe nghal bawk.
1. Tunhmaa an dinhmun : Kan pi pu te khan 'Hmeichhe finin tuikhur ral a kai lo', 'Hmeichhia leh uipui chu lo phun lungawi mai mai rawh se' tih leh 'Hmeichhe hna, hna ni suh, chakai sa, sa ni suh' tih te hi an ṭawng duh dan a ni a, hetaṭang hian hmeichhia te an dah hniam ṭhin zia a chiang viau awm e. Nula in inleng a neihin an mi ngei zawng tak pawh ni se, biak chhiat an ngaitheilo a, ngaihtheih loh chu sawi loh, thianglo hialin an ngai a ni. Khawvar tirh aṭangin hna an ngah nghal hle mai a, tuichawi, buhden, ei rawngbawl, chawei siam leh a seng fel. An kuta awm vek a ni. Pi pute hunlai kha chuan an eizawnna hi a inang ṭhûma, lo neih a niin an feh tlut tlut ringawt mai ṭhin a, chuvangin, Mizo hmeichhia te chuan hetia'ng nikhua hian feh tur mamawh zawng zawng hi an tihtura ngaih vek a ni a, an emin an phurh vek a ngai bawk ṭhin. Mipa chuan iptepui an ak ve hram chauh a ni. Feh haw'n kawngah lah hmeichhia chuan em khatin in lam mamawh an phur haw ...
Comments
Post a Comment