Khaw dang mi nupui a nei ka ni a, khuahmun nen'a ngaihtuah chuan kan inpawhna a pawnlang deuh in a hriat. Chhiatni thatni bakah thil tih khawm nikhuaah khawdang makpa nih chuan tualchhung mi ai chuan kan hlu nep hle tih chu khaw dang mi nei hi chuan kan in hre tlang in a rinawm. Zin nikhuaa thil tih ho leh an ni lam an lo zin chang te hi kan inpawh dan chu a ni mai. Tunlai chuan media a tha tawh bawka, chanchin erawh kan inhre pawh reng thung.
"Mipa leh hmeichhia kan dang chuanglo, thil reng reng ti tur bik an awm chuang lo a, kan tih vek tur a ni," kan ti thin. Mahse, hringnunah hian mitin hian tih tur chin kan nei vek a, keipawh kan inah chuan pa ber ni mah ila nupui te khuaah chuan makpa ka ni tlat. Makpa han nih ve takah chuan sawi tak angin khaw dang mi nih chuan kan tangkai nep hle.
Kan pu ber hi nikum tawp lam atang khan a chaklo chho hle mai a, kawppui te pawh chin ngaihven leh buaipuiin an kal awl lo. Kal ve chu tul inti viau thin mah ila, nupuite khua a pu te damlo buaipui chu kei hetiang lam zeilo mi lo ni nen, kal loh hram dan ka zawng thin. Kar kalta khan a boral thu ka hre ta mai. Kal ngei a tul ta. Kawng lakah pawh ka la in ngaihtuah nasa mai. Ka tihawm chi tihloh neih ka hlau takzet a ni. Ka thleng ta. An chhungte in dangah ka innghat phawt a, min lo dawngsawng tha a, ka lawm hle. Kan nupain ruang chu kan kil ve ta. Awm ve reng chu mawi lo a hriain ka chhuak leh thuai a. Pawn lamah hun engemaw chen ka thut hnu in thingpui lumna velah ka va inbarhlut ve a, min lo hre hlawm mai bawk silo. An lo indaih phian bawk nen sawhchiar te ka chawh pui ve lauh lauh hnu chuan ka nupui chuan a chanchin buaipui turin min rawn ti a, chanchinbu te han enkawl ve takah chuan ka zei phian an ring a ni chek ang ka kutah an dah ta tawp mai. A chanchin ka hre thui lo angreng si a, huphurh awm duh tak a ni. Tul ka tih chin ka sawi a, annin chu chu an lo ngaihven ve zel. An hriat mai lo kan inkawm tuma a zia leh a thusawi atanga phuah belh nen jan khawr pum ve thei mai bawk. Mut duh mi tak ni mah ila lumen zan chu ka tlingtla ve hram a. A tuk lam pawh kan nawi lutuk lo chuan ka inhria. Thlanmual lam hi motor a an kal ve tho avangin inzawn a ngailo. Thlanvur kawngah pawh tlangval thlanlai ten an lo hma mai thin avangin a awlsam hle. Tlem azawng erawh ka tihpui ve hram tho a. Zan a lo thlenga, thalai hun leh a hnu zel pawh kan nawi lutuk lo e. Pangngai takin ka che ve niin ka inhriaa, ka lawm khawp mai. Enge min hmuh dan erawh ka hre l'aw.
Tlem azawng sawibelh lawk ila :
1. Inkoh dan : Mipain nupui a neihin, a nupuia nu leh pa chu a 'pizawn leh puzawn' an ni a, a nupui hmanga a pi leh a pu atâna a zawn a nih avângin anmahni kohnaah pawh, " 'Ka pi, ka pu,' an ti țhîn" an ti. Ka hre phak ve chiah lo a. Tûnlai hian 'pizawn leh puzawn' koh dân chungchangah sawi a tam em em mai a. Nupuia nu leh pa te pizawn/ puzawn an nih avanga in pi/pu ngei ngei kher tur niin ka hre lo. Ka pa ka ti ve mai kei chu. A pawina ka hre lemlo. Puzawn tih hi a hming a ni mai a, a koh danah erawh pu kher ngaiin ka hre lemlo. Ka nupuia nu hi ka hre hmanlo a, a pa erawh sawi tak angin ka pa ve mai. Koh erawh ka ko bawrh bawrh hauhlo. Chutiang bawkin, a laichin dang te pawh a koh ang angin ka ko ve vek mai bawk. Hei hi chu inhre sa kan nihloh avang te pawh a ni thei ang chu.
2. Kan tihdan inanloh na te : Ka nupui hi Bilkhawthlir khua a ni a, Sihphir nen kan kalphung a danglam tamlo hle. Chhiatni fund cheng 200/- kan khawn thin lai khan anni chuan chhungkaw khawsak azirin cheng 300/- leh 500/- in an lo hrut rual daih tawh a, an khawn tam ngaihtuah erawh chuan an hmang ren viau thung.
Lumen ngai chi anih chuan lumen zan senso hi chhiatni fund hmangin buatsaih a ni a, ruang ni-ah erawh mitthi chhungte tum tir an ni hlauh thung. Thlan lungrem hi Sihphirah lungla association lamin an dang ang hian chhiatni fund hmangin leirawhchan 150 an dah thung a, a hmang pel duh erawh chuan a man pangngai in an hman belh thei thung. Thlan lung hi granite hmanga an tih vek avangin phum niin an tifel nghal ve theilo a, thlan siam ni-ah ruahman chauh thin. Hei hi erawh lung an neih that veloh vang a ni a, Sihphir kan vanneih zia min hriat chhuahtir thung.
An tihdan ka awh em em chu mitthi buhfai khawn chungchang hi a ni. Keinin harsa kan tih em avanga khawn tura kan inngen ngawng ngawng laiin anni chu zualko tlangau an hriat rual rualin khawn turin an chhuakkhawm thin a lo ni a, in enfiah nan hmang thei ila a duhawm hle.
An thalaite an taimain an fel tlang a, hla hruaitu pawh an indaih hle. Keini anga inkoh chawp ngailoin khuangpu, kibawt tumtu leh hlahriltu an intodelh hle. Thusawitu erawh han ding mai thei an vang deuh a, zai hah deuh lai phei chuan a hahthlak lek lek thin. Keini ang duang pawhin mawng kan kan uk uk mai a lawm. Sihphirah erawh ding mai thei kan nei nuala, lawm ila, thu thiam deuh te pawh inthlahrung lo chhunzawm zel ang u.
3. Chhiatnia kan mawhphurn : Mipa leh hmeichhe tih tur bakah kan nihna azira kan tih awm a awm angin chhiattawk an awm chang pawhin tihtur hrang hrang kan nei hlawm. Pindan leh bungraw senghawi leh tuldangah kan tihtur hriat a tul hle. Tihtûr chin kan nei vek a 'Ka tih tur a ni' tih pawh hrelo kan awm fo mai hian khawtlang a ti mualpho hle.
Mitthi lumen hi thalaite tihtur a ni a, thlanlaih hi tlangval te tihtur niin mitthi in thingpui lum hi nula te tihtur a ni thung. Mitthi lumen, thlan laih leh thingpui lum kawngah taimak i chhuah lehzual ang u.
Tin, chhiattawk an awm changin mikhual te laka hawihhawm a tul hle mai a, kan chhungte/hmelhriat ni kherlo pawh nise lo biak lumlam hi tualchhung mite mawhphurna a ni a, mikhualte ei tur buatsaih chungchangah thenawm hnaite bengvar a tul hle bawk.
4. In tawiawm : Lam hlaa chhiattawk kan ni a, thenrual te kal ve tura beisei san a har hle. Chutih laia engemawzat in min tawiawm thei kha a lawm awm ka ti a. Harsatna hrang hrang avanga kal theilo te pawhin thupha an chawi hlawm a, a dawnsawn a nuam hle. Mi that a azara ka rilrua lo awm ta chu hetiang nikhuaa ka ṭhathnem loh zia hi a ni. Engmah ti thei chuangloa a inngaia kan lo kallo thin hi thil tih loh tawp tur a ni tih ka hriatchhuah phah a, a theih chin chinah chuan in tawiawm thin hlut zia ka hmuhchhuah phah bawk.
Comments
Post a Comment