Skip to main content

KEI LEH PHONE

 

Bus atang chuan Israel point pheia dawr pakhata mi phone hmang lai ka hmu chu ka lawm ngei mai.


Sikulah phone chanchin kan zir thin a, Alexander Graham Bell-a'n kum 1875 a a hmuhchhuah a nih thu pawh ka hre ve ngei. Neih chu sawi loh a hmuh ringawt pawh kan in beisei phak loh kha a ni a, hetia ka han hmu mai hi ka lawmna chu sang tak a ni. Hetih laia ka chak ber chu in thlen vat vata, thiante hnena sawi a ni.


Ti ve khanglang ila, naupan lai chuan Hmawngkarah tawlailir in thing kan phur thin a, Sethupkawn kawngpui a min a, motor lian a kal tlang theihloh lai kha kan thingphurh thin hunlai chu a ni. Tumkhat kan kal chu sipai motor hi kal tlang theilo zingah a lo tel a, an bungrua te chu tawlailîr chuan kan phurh kai sak ta hlawm. An bungraw zingah hian phone te pawh a tel nawk. Bus atanga inchhunga mi phone hmang lai hmuh ringawt pawha lawm em em khan ka tawlailîr khalh ngeiah phone ka'n phur a nih kha. Hemi tuma ka intihtheih dan tur chu in hrethiam lo zawk ang.


Hun a kal zel a, kum 1993 nge '94 chho vela Sihphir a connection an rawn tih tum khan a tumhnihna-ah khan kan la ve a, ka va han intithei tak e aw. Kan number chu 308 a ni nghe nghe. Phone a lo rik chuan 'hello, three zero eight' kan han ti zel ngei ah. Number sawi kher kha engemaw a tul na ni ta ni. An call dik leh dikloh a chiang nge nge ang chu. Hun engemawchen chu number kan hman hnu chuan ti danglamin 307 a ni leh a, chumi hnu in a hma lamah 64 belhin 64307 a ni leh. 


Phone a lo rik chang te khan lak kan va inchuh nasa thei tak. Neih belh mai te kha ka duh phah deuh rum rum hial. Kan number hnaih deuh te kha kan han be risk a, naupangin an lo la ve tlangpui. 'Lehkha i zir emni' 'zir nang' 'i zir ang ka ring' kan va sawi ho thei tak. Voice chat kan ti a ni ringawt. 


Mahse, phone hi nin chang ka nei. Kawmthlangah hna kan thawh laiin a lo ri a, hmanhmawh taka tlanchhoin kan han la a, kan voice chat ang deuh khan thu ho mai mai an lo sawi fo kha a ni. Hriat phak si, buai lai tak a lo rik chang te khan ka van la peihlo thin tak. Lak loh dawnin thu pawimawh a nih kan ring tho bawk si.


Phone nei hma pawl tak kan nih ve avang khan Aizawla kan chhung te pawh kan neih khalh hial a ni. Tumkhat kan chhungte, damdawi ina thawk hian min rawn biak an tum thu a hnu fe in kan hria a, kan hriat veleh civil hospital casualty kan han call ngei ah. A kal bo na a rei dawn tawh tehlul nen. 


Ka pa hi sumdawng niin Silchar lamah a kal fo a, hei vang hian Silchar atanga call kan dawng fo. Silchar hi STD a nih avangin ring tone hi a danglam deuh a, ri danglam a lo rik chang hi chuan 'Pa, Silchar' kan ti lang lang zel.


Kum 2002 chho vel atangin mobile phone a lo chhuak a, mi nazawngin kan neih phakloh a nih avangin a nei chhun te kha chuan an han awrh ngei zel ah. Thenkhatin an kawngah an pai tah zel bawk. 


Tumkhat chu ka hnathawk tur hi ka u pakhat hian min biak a duh dawn avanga phone pai turin min ti a. A lo ri ta ngei a, a hring hi mi biak dawna hmeh tur a ni tih ngaihtuah in chhan dawn chuan a hringlo zawk hmeh tur nia ngaiin a sen ka'n hmet hmak ah. Tumkhat pawh Vairama kan chhungte hnena ka zin tum hian an chhuah vek hlanin phone ka lo khawih a, contact list te chu ka en thiam ve tawh. Call ka lo hmet palh emawni, ka farnu chuan 'Baby-i i lo call emni? Miss call a hmuh thu a sawi a,' min ti. Miss call awmzia hre heklo, Baby-i te ang hmeltha lutuk ka miss call thei a nia ti rilruin ka intithei veng veng mai.


Kum 1998 a ka diary-ah chuan 'ka pu (boss) ten USA an bia, kan va in changkan hleih tak em' tih ka lo ziak tel a nih chu. Ni e, khang hunlaia ka boss te kha chu kan tluklo em lah tak a. Tunah erawh  keini takngial pawhin foreign kan be awllo ta. Kan bia a ni satliah lo a, hmel inhmu in kan inkhawih lo a ni ta chauh mai.


A tira mi fon hmang lai hmuh ringawt pawha lawm em em khan tunah chuan a changkang ber chi neiin text leh video call thlengin kan hmang ve thei ta a, a pui bera ngaih, voice chat (tawngkaa inbiakna) phei chu a ve lekah kan ngai ti tih ta a nih hi. Tunah zet chuan Internet nen inthlunzawmin kan sitting room aṭângin khawvêl hmun hrang hrang kan fangkual zet zet a ni ta ber mai. Sitting room atang mai niloin ramhnuai atang te hial pawhin khawvêl ral lehlama chêngte nên pawh reilo te chhûngin kan inbe zung zung thei tawh a.Tûnah phei chuan kan duhzawng apiang kan en in kan ngaithla thei ta a ni ber a, khawvêl hi kan kutphahah kan dah a nih tak ber hi.

Comments

Popular posts from this blog

KUM ZA CHHUNGA MIZO HMEICHHIATE DINHMUN

 1. Tunhmaa an dinhmun : Kan pi pu te khan 'Hmeichhe finin tuikhur ral a kai lo', 'Hmeichhia leh uipui chu lo phun lungawi mai mai rawh se' tih leh 'Hmeichhe hna, hna ni suh, chakai sa, sa ni suh' tih te hi an ṭawng duh dan a ni a, hetaṭang hian hmeichhia te an dah hniam ṭhin zia a chiang viau awm e.  Nula in inleng a neihin an mi ngei zawng tak pawh ni se, biak chhiat an ngaitheilo a, ngaihtheih loh chu sawi loh, thianglo hialin an ngai a ni. Khawvar tirh aṭangin hna an ngah nghal hle mai a, tuichawi, buhden, ei rawngbawl, chawei siam leh a seng fel. An kuta awm vek a ni. Pi pute hunlai kha chuan an eizawnna hi a inang ṭhûma, lo neih a niin an feh tlut tlut ringawt mai ṭhin a, chuvangin, Mizo hmeichhia te chuan hetia'ng nikhua hian feh tur mamawh zawng zawng hi an tihtura ngaih vek a ni a, an emin an phurh vek a ngai bawk ṭhin. Mipa chuan iptepui an ak ve hram chauh a ni.  Feh haw'n kawngah lah hmeichhia chuan em khatin in lam mamawh an phur haw ...

CHANCHINBU MAN KHAWN A HUN LEH DAWN TA

  Thlatina Inrinni hnuhnung ber hian chanchinbu man khawn a ni tlangpui a, thlathar Inrinni hmasa ber leh remchang danga khawn pawh kan awm zeuh zeuh bawk. Thla a lo tawp (Inrinni hnuhnung ber) leh takah hian chanchinbu man pek lamah tan i la teh ang u. Kan chanchinbu hi thla khat lak man cheng 30 kan ti a ni a, heti hian a mah leh a mah a intum tawk vel viau a ni. A man pawh a lut tha tlangpui a, a lawmawm. Chutihrualin, pek lam ngaihsak lutuklo kan awm leh zeuh thin erawh a zialo thin khawp mai. Chanchinbu hi naupang semtir thin a ni a, a man khawn thu-ah pawh anni hian an keng tlang mai thin. Naupang an nih avang tak hian thenkhat hian zahlo taka lo tawngkhum in 'min pe ngai silo a, a man khawn hre hlur ringawt mai' tih an hlawh fo niawm tak a ni.  Thenkhat chhiar duh si a man pe duh manglo te pawh an awm niin a semtute hnen atangin thu kan dawng fo. A zialo khawp mai. Tin, pe emaw intia pe silo te pawh a awm theih a nia. Naupang rilru thianghlim tak te an ni a, rilru sual ...

THLAZING

  (Sawiremtlang editorial) August thla han hman meuh chuan chhum a zing phui chuai reng mai a, upa ten 'thlazing' an lo ti pawh hi a awm viau mai. Amaherawhchu, heta thlazing tih hi pi pu te thla hming pakhat emaw ti kan awm leh mai thin. Mizo thla chhiar danah chuan Thitin thla a ni tih i hria ang u khai. Hmanlai chuan mitthi te hi pialrala kal nghal mai loin kan velah hian an la tap thin a, August thla hian mitthi khua an pan thin nia an ngaih avanga thitin thla ti pawh an ni niin a hriat. Chuvangin, August thla hi Mizo thla chhiar dan chuan thitin thla tihna a ni a, thenkhat ten thlazing tia an sawi erawh thla hming ang niloin tun thla chu chhum a zing chuai reng mai an tihna a nih chu. Mizo thla chhiar dan hriat hi kan mawhphurhna ni ve in a langa, thla chhiar dan mai bakah an nunphung te pawh hi hriat ve hram hram I tum ang u. August thla chu a zo ruai chu a ni leh ta a, ni reilo te-ah Ber thla kan kan kai anga, derhken, nuaithang, anthur leh senhri nu ten par an chhuang l...