Skip to main content

KELKANGAH KA KAL VE (KKK)



(Kum thum liam taa ka ziak)

Tunlaiin mi kan tul em em tawh a; chutih rualin taksa insen erawh thenkhat tan chuan a harsa lutuk lem chuanglo maithei. Amaherawhchu, sum leh pai erawh in sen a har tawh khawp mai.

Mizoram khawchhak lam Kelkang khuaah chuan Thlarau hnathawh mak tak mai tunlai hian a thleng mek a; heihi tunhnaia thleng mai niloin kum hnih liam taa lo intan daih tawh kha niin an sawi. Tin, tun hma pawhin he khuaah hian harhna hi lo thleng tawh thinin hemi avang hian sorkar lam hotute pawhin an kamkhat hial niin an sawi. Harhna hi an dawng mawlh mawlh mai niin a lang a; 1919 Krismass leh 1920 kumthar vel khan hlimna a thleng a; hetih hun lai hian tahna leh sual inpuanna a nasa hle. Heihi harhna an tawn hmasak ber hun chu niin an sawi. Tun tum harhna kha 2013 May thla vel atanga intan niin an sawi bawk. Sawi tak angin harhna hi an thleng deuh mawlh mawlh maia; 1937 kuma an harh kha an hminthan pui tak bera chu a ni.

He khua hi Aizawl atang chuan kms 214 vel bawr nia ngaih a nia; Mizoram khawchhak lam Champhai district chhung a awm niin Champhai atanga chhim lam Zokhawthar kawngah kalin, kawng lakah Mualkawi khuaah a peng a; ding lamah pengin Vaphai kawngah kalin peng atanga kms 10 velah he Kelkang khua hi a awm a ni.

Kelkang khua hi khaw upa tawh tak a nia; 1930 vel pawh khan sorkar hmun pawimawh tak a lo ni tawh thin niin an sawi. A ram a rem a; feh kawng chhuk chho chhia pawh a awmlo. A ram a that avangin buh ei lamah pawh khaw intodelh tak nia sawi thin anni.Tin, sipai hmun a ni thin bawk a; a hmun a nuamin thing leh mau vel pawh a la thahnem hle.

A khua hi Presbyterian kohhran khua tih mai theih tur a ni hial ang chu; Roman Catholic kohhran in hnih an awm ve tih mai loh chu Presbyterian kohhran vek niin an khuaa pa pakhat chuan min hrilh. Presbyterian kohhran hi pahnih awm vein tuna harhna thlenna hmun hi a veng sang zawka awm niin a ziding zawk anni.A khua hi a han tlangsang deuh bawk a; khaw hawi vel pawh a nuamin Burma ram lam pawh thui tak thlengin a hmuh theih a ni. Tun tum V/C election khan member pangaah Congress in V/C pali neiin sorkar na an siam a ni.

An kohhran Biak In hi tunah concreat a rel mek a niin a ruhrel chu an zo tawh a; he hmunah hian zantin inkhawm awmin an kohhran comt. ten thuchah an insawi chhawk thin.

Tuntum kan zin hi kohhran ho in thalai lam pual a a buatsaih a ni a; thalai lam pual mah nise nu leh pa bakah naupang thleng pawhin kan ni nawk tho mai.

Zing dar 5:31-ah Kawnveng (Sihphir) atangin bus pahnihin kan chhuak a; tluang taka tlan zelin Keifang kan tlan pelh hnu, kawng chhuk engemawzat kan tlan hnuin kan hma lam hla taka motor ding thup kan hmuh chuan kan ngaih a ti thalo hle. Mahse, kan zuk nan hmain an lo kal leh hman a; a lawmawm hle. Bus pakhat a lo ding a, a hma lam sawi bawiin a darthlalang a lo keh vek bawk. Driver kan zawh chuan an hmaa tlan a din thut avangin a break hman silo a; a su ta bur mai niin a sawi. A hnua ka hriat leh danin Zemabawk kohhran ho phur a lo nia; a hmaa scooty tlu avanga he chetsualna hi thleng ta mai niin a lang. A suta te pawh an zinga mi tho annih avangin thubuai hla buaiah an la ta lo hlauh. Hliam tenau chu an awm ve naa; zin thulh tham erawh a ni lemlo hlauh.

Tuirini lui kan thleng thlaa; kan chawfun theuhte thetin puar el euhin chaw kan ei hlawm a; a nuam khawp mai. Chaw pawh ei mumal loa pp tur thla lo la ngat ngat te pawh an awm hlawm in ka hria!!

Khawzawl khua kan thleng chho a; chhun riltam hun a lo ni ta bawk a; sawhchiar tui tak mai kan ei chuan hah a ti dam sawng sawng mai. Aieng tello a nih vang pawh a ni mahna.

Tichuan, tluang taka tlan zelin Champhai khawpui kan lut ta rup mai le. Venglai KTP ho hotel siamah chuan chaw tui tak kan ei a; a hmain kan chaw ei tur thu sawi lawkin a zat tur nen kan hauh lawk a ni. Hun hmasa lamah kan veng mi tho in chaw ei man pelo an lo awm nge ni, ninawm khawpa an fir erawh an ngeiawm tep. Sawi tak angin chaw leh a hmeh erawh a tui khawp mai.

Tluang taka tlan zelin zan dar sarih velah kan tum ram chu kan thleng ta. Mi chitin chitang kal khawmna hmun a nih tak avangin harhna chhima kal mah ni ila; security an uluk ve hle.

A hma lama chhungte  kal an lo awm tawh avangin an thlen ina thlen ve ka duh sia; fon hmangin in neitupa hming ka zawt a; ‘Lalrinthanga’ a ti niin ka hria. Security nula I chuan Lalrinthanga an awm loh thuin min chhang. An khua chu an in hrechiang hle tih a tilangin an khaw len lemloh zia a tilang chiang hle in ka hria.

Thlen zan hian kan inkhawm hman ta lo rau rau bawk a; tawngtai pawhin kan chhuak ta lemlo.

A tukah tawngtaina tlangah chuan kan kal taa; chawhma dar 10:30-ah ‘Hmun Thianghlim’ –ah hunserh hmangin tawngtaina hun te kan hmang a; chumi hnuin mahni remchan dan ang zelin tawngtaina hmun an siam hrang hrangah chuan kan kual ta a ni.

Tawngtaina hmun hi ‘Hmun Thianghlim’ bakah Gilgal, Moria, Getsemani leh Peniel te a awm a; heng zingah hian Gilgal hi a nuam ber in ka hria. Josua leh a hoten Jeriko kulh an beih lai ang deuh khan ngawi rengin vawi ruk kan kual hnuin kan aw neih tawpin hnehna puangin Pathian kan chawimawi a; Pathian Thlarau Thianghlim pawlna kan dawng nasa hle. A hmun hi a zauh angreng avangin a group ang pawhin kual hi kan tam viau mai thin a; keimahni lo kha chu vawi ruk kual chhung pawha an au reng avangin midang thawm a rin zawk chang a awm a; kan au sual nawk nawk mai. Han nuih dar dar changte pawh a awm. Phun sual ngaihna awm lo khawpa hruaitu au hriatloh chang pawh a awm.

Helai hmunah hian a ni, vang kunga kross awmna kha ni. Mahse, lo awm tawp nia ngaih mahnise, ker chawp niin ka ngai tlat mai pek a. Ka hlut lua lemlo.

A chhak tlangah hian Moria tlang a awm leh a; Abrahama’n afapa Isaka a hlanna hmun kha a ni. Abrama thinlung thianghlim zia leh Pathian tana a inpek zia te sawiin kan leader chuan Pathian tan hian kan thil neih ang ang te ui lo tura min fuih hnuah hlim takin kan tawngtai leh a.

Getsmani-ah kan kal leh a; Lal Isua tuarna hre reng chungin kan tawngtaia; thinlung a khawih thar hle. Getsmani huan hi a tak ngeia kal tawh ka ni na a; helai hmuna ka kal hian Pathian pawlna ka dawng chhah mah zawkin ka inhria.

Hemi hnu hian a thlang lawka awm Peniel hmunah kan tawngtai leh bawk. Jakoba leh Pathian Jabok lui kaia an inbuan khan Jakoba malpui ruh a ti pelh a nih kha. Pathian chuan mal a sawm a; hming thar ‘Israela’ a lo ni ta bawk. Hetiang a nih avang hian Peniel vuah a lo ni ta a nih kha. Kan leader te chuan Pathian malsawm tlak nun nei tura min sawmin hun thar leh hming thar nei ve turin min fuih hnuin kan tawngtai ve leha; tawngtai pawh a kal hle.

Moria leh Peniel inkarah hian tawngtaina tura ruahman ni chiah loin ‘Paradise’ tia vuahin hmun thengthaw nuam lai takah hmun a awm bawk. Helai hmun atang hian Kelkang khaw chhung vel pawh a lang chiang hle. Hetatang hian alawm a chunga tarlan Burma thlenga a lanna ka tih kha.

Tin, Gilgal leh Moria inkar ruam laiah hian ‘Damna Sawntlung’ an tih mai a awm a; chu sawntlung chu mi’n an ei a; mak tak maiin damna an chang thin. Miin a lei hi an lak nasat tawh avangin a kaw rul tawh a; a luhna hmun thumah awmin a chhungah hian mi sawm dawn lai an leng a ni. Tin, he hmun hming hi ‘Gilied’ tih a ni bawk. A lei hi miin la in kan ei a; a duhthawh zual deuh phei chuan an hawn hial thin. Thenkhat phei chuan an hralh hial nia sawi a awm bawk

Mak tak mai chu kan tlawh tumhnihnaah hian camera ka keng a; mahse, mihlim thenkhat a velah an lo tul nasa mai. Thlalak an khap bur mai. Kal lamin thla chu ka la theilo phawt. An phallo tih hrereng chungin hawn lam chuan ka’n la lui ale, mihlim ho chu te teng tungin chungin an let tawp mai. Eng rau emaw tak zawng a awm chiang alawm. A hmun hi he tlanga ka ngaihhlut ber a nih avangin luh leh ngei ka duh si, mihlim ho khan min lo hria anga; min hau hrep mai ang tih ka hlauh zia kha.

Tichuan, hlim taka Pathian Thlarau Thianghlim pawlnaa hun kan hman hnuin zan thum kan riah hnuah kan khua panin tluang takin kan haw leh ta a ni.

Kelkang khuaah hian tui a harsa hle mai a; PHE dept. lamin tui an supply reng a; a ziaawm phian. Tin, a hna chak vaklo mahse, khaw daiah tuikhur a awm ve bawka; a lun thei char char hle. Khawlaia mi pakhat ti ti ka hriat dan chuan ‘Tui hi an harsa em em paw’n ka hrelo. Hetiang zat hian min rinpui ve sela khawi veng mah hian kan dawl loang,’ a ti. A dik thawkhat viau in ka ring.

Tunhmaa mihlim kalta thenkhat thusawi an sawichhawn dan chuan “Kelkang khuaah hian buhfai a la sur dawn,’ an ti a ni awm a; mikhual kalte hian buhfai hi kan ei tawk aia tam hret zel kan pai hlawm thin avangin buhfai chu an hnianghnar viau maia; mihlim ho thusawi kha a thleng dik taa ngai pawh an awm hial. A ni reng lah taka; buhfai bag an tiang er ur hlawm mai a. Retailer paw’n buhfai hralhna tur an hrelo hial niin thu uar zual thenkhat phei chuan an sawi.

Ka ngaihtuah mai mai a; a khua amite hi an rau vek kher awm siloa; thenkhat chuan an ning ngawt ang tih hi.

Zan inkhawmah upa hoin thuchah an insawi chhawk thin a; (mikhual hi pastor chin lo chu rawngbawltu lar tak pawh nise an puangzar zen zen lemlo) Bethel tlangah khan hetiang deuh bawk hian upa ho khan hun hi an hmang thin bawk a ni. Tin, tawngtaina hmun hrang hrangah te khan an kohhran hruaitute tihdan hrelo leh mi chitin chitang kalkhawm kan ni bawka awmherh deuhte vengin a khattawkin an inzar pharh bawk.

Thilpek pawh hi nihnih chauh kan cham chhung khan mi thahnemngaite atangin nuai a chuang ve ve a; hei vang hian kohhran ang zawng chuan an harsat phah lemin ka ring loa; mahse, kohhran a a kul ataia inhmang chin chuan an tuar ve phian chuan ka ring. Lo neia ei zawng anni tlangpui sia; hma pawh an lak theihloh phah dawn a ni. Mahse, hetih mek lai hian member satliah ho erawh an leh awl phian lawi. Zan inkhawmah lah mikhual ho an kian duh thin bawk si.

‘Kelkangah kal kher a ngai lo’ tih leh a kaltena kan zawhna dawn tam tak chu ‘I han kang zo em?’ tihte hi a ni awm e. Ni e, Kelkang kal hi tullo nia ngai tan chuan a tullo viau reng bawk a ni. Mahse, tha ka tihna ve chu ka tawngtai tam phah na kha a ni. Mahni thuin in lamah ka peih der silo. Tin, ‘kang zo’ tih lai hi chu tlema chang chhah (thlarau) deuh tan lo chuan ka hrethiam ve mang der lo mai.

A chunga sawilan tak ang khian Kelkang khua hi thingtlang khaw hla tak mah nise, an in leh lo te a changkang angreng phian. Pathianin khaw mipui te a duhsak hle. Leiah Vanram an tem lawk a ni ber e.

Kelkang harhna ropui tak chhim tura kal hi kohhran hrang hrang 500 vel lai kan ni tawh a; phai lam mai bakah foreign atang pawhin kal hi a khattawkin an awm ve reng bawk a ni. Engtia rei nge he harhna hian a thlen dan tur hriat a la ni lo a; an la kal belh zel turah pawh ngai ila, a sual lo ang.

Comments

Popular posts from this blog

KUM ZA CHHUNGA MIZO HMEICHHIATE DINHMUN

 1. Tunhmaa an dinhmun : Kan pi pu te khan 'Hmeichhe finin tuikhur ral a kai lo', 'Hmeichhia leh uipui chu lo phun lungawi mai mai rawh se' tih leh 'Hmeichhe hna, hna ni suh, chakai sa, sa ni suh' tih te hi an ṭawng duh dan a ni a, hetaṭang hian hmeichhia te an dah hniam ṭhin zia a chiang viau awm e.  Nula in inleng a neihin an mi ngei zawng tak pawh ni se, biak chhiat an ngaitheilo a, ngaihtheih loh chu sawi loh, thianglo hialin an ngai a ni. Khawvar tirh aṭangin hna an ngah nghal hle mai a, tuichawi, buhden, ei rawngbawl, chawei siam leh a seng fel. An kuta awm vek a ni. Pi pute hunlai kha chuan an eizawnna hi a inang ṭhûma, lo neih a niin an feh tlut tlut ringawt mai ṭhin a, chuvangin, Mizo hmeichhia te chuan hetia'ng nikhua hian feh tur mamawh zawng zawng hi an tihtura ngaih vek a ni a, an emin an phurh vek a ngai bawk ṭhin. Mipa chuan iptepui an ak ve hram chauh a ni.  Feh haw'n kawngah lah hmeichhia chuan em khatin in lam mamawh an phur haw ...

CHANCHINBU MAN KHAWN A HUN LEH DAWN TA

  Thlatina Inrinni hnuhnung ber hian chanchinbu man khawn a ni tlangpui a, thlathar Inrinni hmasa ber leh remchang danga khawn pawh kan awm zeuh zeuh bawk. Thla a lo tawp (Inrinni hnuhnung ber) leh takah hian chanchinbu man pek lamah tan i la teh ang u. Kan chanchinbu hi thla khat lak man cheng 30 kan ti a ni a, heti hian a mah leh a mah a intum tawk vel viau a ni. A man pawh a lut tha tlangpui a, a lawmawm. Chutihrualin, pek lam ngaihsak lutuklo kan awm leh zeuh thin erawh a zialo thin khawp mai. Chanchinbu hi naupang semtir thin a ni a, a man khawn thu-ah pawh anni hian an keng tlang mai thin. Naupang an nih avang tak hian thenkhat hian zahlo taka lo tawngkhum in 'min pe ngai silo a, a man khawn hre hlur ringawt mai' tih an hlawh fo niawm tak a ni.  Thenkhat chhiar duh si a man pe duh manglo te pawh an awm niin a semtute hnen atangin thu kan dawng fo. A zialo khawp mai. Tin, pe emaw intia pe silo te pawh a awm theih a nia. Naupang rilru thianghlim tak te an ni a, rilru sual ...

BIBLE CHHIAR

Lehkhabu, a kawm dum, a changtupa thihna ‘Bible’ kan tih mai hi hi khawvela lehkhabu darh zau leh copy pawh tam ber a ni awm e.  He lehkhabu hi chatuan nunna kawng min kawhhmuhtu lehkhabu hlu tak a nih avangin chhiar ngei tur a ni a; a chhiar ve lo pawh chhiar tura in fuih a tul bakah hnam hnufual zawk te pawh chhiar tur chhawp chhuah sak theih hi a tul ngawt mai. Chutiang atana mi thahnemngai tlem azawng an awm pawh hi a tihzia e. Tunhma chuan nitina chhung inkhawm nei thin kan nia; (tunah erawh ‘tunlai chuan mihring kan tul tawh a’ tih chhuanlam tute zingah ka tel ve ta.) chu’ng lai chuan ka pa hian kumthar project-ah ka u hnenah Thuthlung Thar bu pumpui hi chhiar chhuak turin a tia;  kei Chanchin Tha bu li te, tin, ka naute pahnih chu Sam bu chhiar turin a ti bawk. Ka unau dangte khan ka pa  ngenna kha an ti hlawhtling ta em? ka hre ta chiah l’aw, kei erawh chuan ka tih hlawhtlin mai bakah Thuthlung Thar zawng zawng chu ka chhiar ta vek a, ka tui tak zel avangin Thu...